Lịch sử xây dựng và phát triển của ngành TCNN gắn liền với quá trình xây dựng và phát triển của bộ máy Nhà nước Cách mạng và quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc qua các thời kỳ với những tên gọi khác nhau: Bộ Nội vụ (1945-1963), Ban Tổ chức Dân chính (1963-1973), Ban Tổ chức Chính phủ (1973-1990), Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ (1990-2002) và hiện nay là Bộ Nội vụ.
Cùng với Lịch sử, tên gọi của ngành qua các thời kỳ, ngành TCNN tỉnh Bắc Giang cũng có các tên gọi khác nhau, theo đó nhiệm vụ được giao từng thời kỳ cũng khác nhau:
- Trước năm 1963 cơ quan làm công tác TCNN là Phòng Tổ chức cán bộ thuộc Uỷ ban hành chính tỉnh. Phòng có chức năng, nhiệm vụ là: Nghiên cứu tổ chức bộ máy, biên chế của các cơ quan hành chính, các xí nghiệp, nông, lâm trường trong tỉnh; thực hiện công tác tuyển dụng, điều động, đào tạo, bồi dưỡng, đề bạt, khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ, công nhân, viên chức. Thi hành các chế độ đối với cán bộ như chế độ nghỉ dưỡng, nghỉ phép hàng năm, chế độ trợ cấp khó khăn cho cán bộ xã; chế độ tiền lương khu vực hành chính, đơn vị sự nghiệp và khu vực sản xuất kinh doanh.
- Từ năm 1963- 1968, do yêu cầu nhiệm vụ, tỉnh thành lập Ban Tổ chức dân chính trên cơ sở sáp nhập 02 phòng trực thuộc UBHC tỉnh, đó là phòng Tổ chức cán bộ và phòng Dân chính. Nhiệm vụ của Ban Tổ chức Dân chính là: Xây dựng và kiện toàn bộ máy Chính quyền địa phương; phân nhiệm và phân cấp quản lý; xây dựng và sửa đổi chế độ công tác; nghiên cứu việc điều chỉnh địa giới; tổ chức phục vụ Bầu cử; kiện toàn Chính quyền cấp xã; huấn luyện ủy viên UBHC cấp xã; quản lý phân bổ biên chế; quản lý cán bộ theo phân cấp; thi hành các chính sách đối với cán bộ, công nhân viên chức và cán bộ cấp xã; các chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sỹ; các chính sách về thể lệ, hộ tịch và các chính sách về cứu tế xã hội.
- Từ 1968- 2003 có tên gọi là Ban Tổ chức Chính quyền. Thời kỳ đầu, Ban Tổ chức Chính quyền có chức năng, nhiệm vụ tham mưu cho UBND tỉnh quản lý và thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về các mặt công tác như: Công tác Tổ chức cán bộ; công tác bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp; công tác địa giới hành chính; công tác xây dựng chính quyền các cấp; công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Năm 1993, Ban Tổ chức Chính quyền được bổ sung thêm nhiệm vụ theo dõi công tác tiền lương khu vực hành chính sự nghiệp tỉnh. Năm 1995, Ban Tổ chức Chính quyền được xác định rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ là cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực Tổ chức bộ máy, công chức và viên chức Nhà nước, lập hội quần chúng và tổ chức phi Chính phủ, xây dựng và củng cố Chính quyền các cấp. Từ năm 1998 được Tỉnh ủy giao thêm nhiệm vụ theo dõi, tổng hợp kết quả tổ chức thực hiện Qui chế dân chủ ở cơ sở. Năm 2003 được UBND tỉnh bổ sung thêm nhiệm vụ tổ chức triển khai Cải cách hành chính trên địa bàn tỉnh.
- Từ năm 2004 đến nay, Ban Tổ chức Chính quyền được đổi tên là Sở Nội vụ. Về nhiệm vụ của Sở Nội vụ (Khi mới được thành lập) nhìn chung không có gì thay đổi so với Ban Tổ chức Chính quyền, tuy nhiên Tổ chức bộ máy của Sở có sự thay đổi đáng kể, khi là Ban TCCQ bộ máy gồm có 03 phòng; khi là Sở Nội vụ bộ máy của Sở gồm 05 phòng. Đến năm 2006, do yêu cầu của đất nước, Chính phủ đã giao cho ngành nhiệm vụ thường trực BCĐ cải cách hành chính, tiếp đó UBND tỉnh cũng giao cho Sở nhiệm vụ thường trực BCĐ cải cách hành chính của tỉnh và thành lập thêm phòng Cải cách hành chính thuộc Sở Nội vụ. Đến năm 2008, do yêu cầu cải cách bộ máy, Sở Nội vụ được tiếp nhận Tổ chức và nhiệm vụ của Ban Thi đua - Khen thưởng, Ban Tôn giáo và Trung tâm lưu trữ tỉnh để trở thành Sở có chức năng quản lý đa ngành, đa lĩnh vực của tỉnh. Đầu năm 2021, do yêu cầu sắp xếp bộ máy, Sở Nội vụ đã tiến hành sắp xếp: Ban Thi đua - Khen thưởng thành Phòng Thi đua, khen thưởng; Ban Tôn giáo thành Phòng Tôn giáo; Chi cục Văn Thư - Lưu trữ thành Phòng Văn Thư, lưu trữ; 01 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở là Trung tâm Lưu trữ lịch sử. Đến nay Sở có 09 phòng chuyên môn và 01 đơn vị thuộc Sở; biên chế 76 công chức, viên chức và người lao động.
